Bexda: Divê kompaniyên neftê rêzê li yasa û destûra Iraqê bigirin

PeyamaKurd - Wezareta Neftê ya Iraqê îdia kir ku kompaniyên biyanî yên ku li Herêma Kurdistanê kar dikin, beşek ji derengxistina hinartina nefta xav, tevî ku bi Enqerê re lihevkirinek çêbûye, berpirsyar in. 

Di sala yekem a rawestandina henartina nefta xav a Herêma Kurdistanê de, Wezareta Neftê ya Iraqê di derbarê henartina neftê ya ji Kurdistanê ber bi Ceyhanê ve û peymana bi Komeleya Pîşesaziya Nefta Kurdistanê (APIKUR) re û mafên darayî yên van kompaniyan de  daxuyaniyeke 11 madeyî belav kir.

Di daxuyaniyê de hat ragihandin ku di 25ê Adara 2023an de henartina neftê ya bi rêya boriya Kurdistan-Tirkiyê re hatiye rawestandin, ji ber biryara Tirkiyê ya ku di encama biryara Odeya Bazirganî ya Parîsê de "biryara hakemê navneteweyî" hatiye standin û piştî 6 mehan ji danûstandinên bi aliyê Tirkiyê re. Hat zanîn ku pirsgirêkên teknîkî yên di boriyê de hatine çareserkirin.

Di daxuyaniyê de hate gotin ku "Hikûmeta federal a Iraqê aliyê ku herî zêde ji rawestandina henartinê bi bandor bûye.

Di daxuyaniya ku di yekemîn salvegera biryara rawestandina hinartina nefta Kurdistanê de hatiye belavkirin de hatiya gotin ku saziyên ser bi Hikûmeta Herêma Kurdistanê û kompaniyên biyanî heta niha reşnivîsên rêkeftinên destûrî yên derxistina neftê ji Wezareta Derve re neşandine. ya petrolê."

Di daxuyaniyê de tekezî li ser wê yekê hat kirin, ku yek ji sedemên herî girîng ên rawestandina hinardekirinê kompaniyên biyanî ne û hat gotin, eger ew kompaniya petrola ku ji kêlgehên Kurdistanê derdixin, dê di demeke kurt de hinardekirin ji nû ve were destpêkirin. Herêm li gorî qanûnê.

Di daxuyaniyê de hat angaştin ku ti bingeheke yasayî û destûrî ya ew peymanên ku di navbera Wezareta Çavkaniyên Xwezayî ya Herêma Kurdistanê û kompaniyên biyanî de hatine îmzekirin tune ye û bi ti awayî ji aliyê hikûmeta federal ve nehatine pejirandin.

Di daxuyaniyê de hat gotin ku li dema ku şîrketên ku li herêmên din ên Iraqê kar dikin ji bo hilberînê 6.9 dolar ji her bermîlekê re hatiye dayîn, daxwaza şîrketên Herêma Kurdistanê sê qat zêdetir bûye û van şîrketan jî daxwaza vegerandina deynên xwe yên berê kirine.

Di daxuyaniyê de hat gotin: "Wezareta Neftê ya Iraqê bi biryar e ku li gorî destûr û yasayan, hemû hewlên xwe ji bo ji nû ve destpêkirina henartina neftê bi rêya boriya Iraq-Tirkiyê bike. Kompaniyên biyanî yên ku dixwazin li Iraqê kar bikin, li şûna ku destwerdanê di siyaseta derve û mijarên serweriya wî welatî de bikin, divê rêzê li yasa û biryarên dadwerî yên wê bigirin û şert û mercên xwe li gorî wê bigoncivînin."