Neteweyên Yekbûyî pêsnûmeqanûna "rawestandina mirovahî ya dirêj" li Xezzeyê pejirand

PeyamaKurd – Konseya Ewlehiyê ya Neteweyên Yekbûyî (KENY) pêşnûmeya ku ji bo şerê li Xezzeyê "demildest û dirêj raweste" bi 12 dengên "erê" pejirand.

Pêşnûmeya ku ji aliyê Maltayê ve li KENYê hat pêşkêşkirin, di rûniştina awarte de ji 15 endaman 12 kesan dengê ‘erê’ û 3yan jî dengên ‘bêray’ hatin qebûlkirin.

Di dema ku Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê, Rûsya û Îngilîstanê welatên ku di dengdanê de bêray man, Encûmenê pêşnûmeya guhertinê ya Rûsyayê red kir ku li şûna "rawestana însanî" hevoka agirbestê bi nav bike.

Di biryarê de li şûna agirbesteke mirovî û avakirina korîdoran li Şerîda Xezzeyê li gorî hiqûqa mirovî ya navneteweyî, "rawestandina mirovahî ya lezgîn û dirêj di şer de" hate xwestin.

Di biryarnameyê de hat gotin, divê navberên navborî li gorî hiqûqa însanî ya navneteweyî "rojên têr" bin û bang li Neteweyên Yekbûyî û hevkarên wê hat kirin ku ji bo alîkariyên mirovî bênavber, bilez û bi ewle bigihîjin hev.

Hêjayî gotinê ye ku di biryarê de behsa êrîşa Hamasê ya li ser Îsraîlê û mirina sivîlan a ji aliyê Îsraîlê ve nehatiye kirin.

Di biryarê de hat xwestin ku hemû dîl, bi taybetî zarok, ji Hamas û komên din bên berdan û hat xwestin ku rê li pêşiya dabînkirina pêdiviyên bingehîn ên gelê sivîl li Xezzeyê bê girtin.

Di biryarê de hat destnîşankirin, bi van pêkanînan barekî mezin bi taybetî li ser zarokan çêdike û hat destnîşankirin, divê alîkarî bi awayekî ku pêdiviyên zarokan û hemû civakê pêk bîne bên kirin.

Di biryarê de tekezî li ser giringiya hevahengiyê û zanyariyên pêşwext hat kirin û daxwaza pêwendiyê bi NY re derbarê tevgera zarok, nexweş û karmendan kir.

Di biryarê de ji Sekreterê Giştî yê Neteweyên Yekbûyî Antonio Guterres hat xwestin ku derbarê pêkanîna biryarê de agahiyan bide KENYê.

Di biryarê de ji hemû aliyan tê xwestin ku rêzê li hiqûqa navneteweyî, hiqûqa navneteweyî ya mirovî û mafên mirovan bigirin û "Qanûna mirovî ya navneteweyî parastina zarokan dike."

Di biryarê de hat bibîrxistin ku prensîba "parastina zarokên di pevçûnan de" di Peymana Cenevreyê de cih girtiye. Li dijî bêparkirina pêdiviyên bingehîn û koçberkirina bi darê zorê ya sivîlan li Xezzeyê, bi taybetî zarokan.

- 4 pêşnûme biryar hatin veto kirin

KENYê piştî 7ê Cotmehê 4 pêşnûmaya biryarên derbarê rewşa însanî ya li Xezzeyê da veto kir.

Amerîka, Îngilîstan, Fransa û Japonyayê ji bo pêşnûmeya ku di 17ê Cotmehê de cara ewil ji aliyê Rûsyayê ve hatibû pêşkêşkirin û daxwaza ‘agirbesta mirovî’ kiribû dengê ‘na’ dabûn.

Piştî vê yekê, pêşnûmeya biryara Brezîlyayê ya "rawestandina şer" di 18'ê Cotmehê de ji aliyê Amerîkayê ve hatibû vetokirin.

Paşê, di 26ê Cotmehê de, pêşnûmeya Amerîkayê ya ku behsa “mafê xweparastinê yê welatan” dike, ji aliyê Rûsya û Çînê ve hatibû vetokirin û di heman rojê de, pêşnûmeya biryara Rûsyayê ya agirbesta mirovî ji aliyê Amerîka û Îngilistanê ve hatibû vetokirin.

Her çend pêşnûme biryar nehatin qebûlkirin jî, di Lijneya Giştî ya Neteweyên Yekbûyî ya ku ji 193 endaman pêk tê de 121 welatan dengê "erê" dan pêşnûmaya agirbesta însanî ya li Xezzeyê.

Ji bo pêşnûmeya ji aliyê KENYê ve bê qebûlkirin divê 9 welat dengê "erê" bidin û ti endamekî daîmî jî divê biryarê veto bike.

-Berpirsiyariya “parastina aşitî û ewlehiya navneteweyî” KENY heye.

Berpirsiyariya sereke ya KENYê, ku wekî saziya cîbicîkar a Neteweyên Yekbûyî jî tê zanîn, wekî "parastina aştî û ewlehiya navneteweyî" derdikeve pêş.

Encûmena Asayîşa Navdewletî ya ku ji bo pêşxistina têkiliyên dostane yên di navbera welatên endam de berpirsyar e, ji bo çareserkirina pirsgirêkên navneteweyî jî pêwîstî bi hevkariyê heye.